VERİMLİ VE ETKİLİ DERS ÇALIŞMA YOLLARI

 ÖĞRETMENLERE YÖNELİK HAZIRLANMIŞTIR

 Çalışma Ortamına İlişkin Düzenlemeler

Çalışmak için oturan bir insanın dikkatini dağıtan faktörler ya çevreden gelir veya kişinin kendi zihninden kaynaklanır. Bu sebep­le çalışma ortamının belirli özelliklere sahip olması öğrenmeyi ko­laylaştırır ve çalışmak için ayrılan zamandan en üst düzeyde yarar sağlanmasına imkan verir.

 Sandalye

• Bazı insanların çalışmaktan özellikle hoşlandıkları bir masaları ve sandalyeleri veya

koltukları vardır. Sandalye veya koltuğun çok rahat olmaması daha yerindedir. Sandalye, çalışma odası için kol­tuktan daha uygun bir eşyadır. Çünkü koltuk fazla gevşemeye yol açarak öğrenmeyi güçleştirebilir. Sandalye seçiminde standart ölçülerin dışına çıkılabilir ve uygun yükseklik öğrencinin boyuna göre ayarlanabilir. Bu özellikle ilkokul çocukları için önem taşır.

 Sessizlik

• Çalışma odası sessiz olmalıdır. Gençler arasında yaygın tutum, “ders çalışırken müzik dinlemek”tir. Kendilerine sorulduğunda müzik dinlemelerinin çalışmalarına engel olmadığını, tam tersine daha kolay öğrendiklerini söylemektedirler.

 Çalışma Köşesi

– Herkes bağımsız bir çalışma odasına sahip olacak kadar şanslı ol­mayabilir. 0 zaman da

bir çalışma köşesi düzenlemek çok yerin­dedir. Çalışma köşesinin sahip olması gereken sıcaklık, ses, ışık gibi özellikler daha önce belirtilmişti. Burada üzerinde durulacak olan bir çalışma köşesinin sahip olması gereken asgari nitelikler­dir.

–  Bir çalışma köşesi en az üzerinde yazı yazılabilecek bir masa ve yanında çalışma

sırasında el altında bulunması gerekli olan kitap­ların, notların, kağıtların, kalemlerin vb. malzemenin konabilece­ği bir ilave alandan oluşur.

– Bu konuda en önemli nokta çalışma köşesinde daha farklı işler­de de kullanılıyorsa

çalışmaya başlarken mutlaka temel bir değişiklik yapılması gereğidir. Örneğin yemek masası çalışma masası olarak kullanılıyorsa, mutlaka örtüsü değiştirilmelidir. Mümkünse masanın yeri de değiştirilebilir ve üzerine bir çiçek koyula­bilir; masanın örtüsünün değişmesiyle beraber bir de lamba eklenmesi de masanın artık farklı bir amaçla kullanılacağı konusun­da “uyarıcı” rolü oynar.

 Gürültülü Ortamda Çalışma

Müzik dinlenen, radyo veya televizyonun açık bulunduğu veya çevreden çok fazla gürültünün geldiği bir ortamda ders çalışmak çalışmadan alınacak verimi düşürür.

Öğretmenin en önemli koşulu dikkattir. Bu tür ortamlarda ise dikkati derse yoğunlaştırmak çok güçtür. Ders çalışmak için gerekli olan dikkatin müzikle bölüşüldüğü durumlarda, ders çalışmak için ayrılan zamandan yeterince yararlanmak mümkün olmamaktadır.

 Müzik Dinleyerek Çalışmak

Ders çalışmaya çalışırken müzik dinlemek, zevkle müzik din­lemenizi engeller. Gerçekte müzik dinlemek isteyip bu arada da “ders çalışmaya çalışmak,” müziğe ayırdığımız değerli vaktin zi­yan olmasına yol açar. Bunun tersi de doğrudur. Ders çalışmaya ayırdığınız vakit içinde müzik dinlemek isterseniz, derse ayırdı­ğınız değerli zamanı ziyan etmiş olursunuz.

Bu sebeple öğrencinin karar vermesi gerekir. Müzik mi dinlemek istiyorum, ders mi çalışmak istiyorum? ders çalışırken müzik dinlememek, müziği bir ödül olarak kullanmaktır.

Grafik veya harita çizerken veya rutin bir ödev hazırlarken mü­zik dinlemekte bir sakınca yoktur.

Televizyon

• Sınava hazırlanan öğrenciler arasında en çok zaman kaybına ne­yin sebep olduğunu araştırdığında, listenin en başında rakipsiz olarak televizyon bulunduğunu görülmüştür. Televizyonun düğmesine basıncaya veya televizyonun bulun­duğu odaya gidinceye kadar kontrol sizin elinizdedir. Televizyo­nun düğmesine bastığınız veya televizyonun açık bulunduğu odaya girdiğiniz andan itibaren kontrol sizin elinizden çıkar ve ekrandaki yakışıklı erkeğin, çekici ve güzel kadının, olayın akı­şındaki heyecanın kontrolüne girer.

• Bu sebeple sınavda başarılı olmak istiyorsanız, ders çalışmak için programladığınız süre içinde televizyondan uzak durun. Te­levizyonda mutlaka seyretmek istediğiniz bir program varsa, bu­nu günlük programınızın içine alın. Ancak hiçbir zaman televiz­yon ve ders çalışmayı bir araya getirmeyin.

• Çalışma sırasında verdiğiniz aralar sırasında zamanınızı istedi­ğiniz gibi değerlendirebilir, kendinize çeşitli ödüller verebilirsi­niz. Ancak yukarda anlatılan sebeplerden ötürü 10 dakika için televizyon seyretmek hiçbir zaman bu ödüllerden biri olmamalı­dır.

Televizyon ve radyoyu sürekli açık tutmayınız. İzlemek istediğiniz programlardan sonra mutlaka kapatınız. Televizyon ve radyo başında geçirdiğiniz zamanın sizin için bu dönemde yararsız olduğunu unutmayınız.

Telefon

• Ders çalışmayı engelleyen dış sebeplerden biri de telefondur. Çalışırken aklına gelen bir şeyi söylemek veya dersle ilgili bir soruyu yöneltmek için telefon başına gitmek çok sık rastlanan bir durumdur.

• Ders çalışma seansınızı tamamlamadan hiçbir şekilde kimseyi aramayın. Ders için bir şey soracak dahi olsanız bunu dinlenme aranıza erteleyin. Telefonla konuşmayı kendinize ödül olarak koyun. Eğer bir arkadaşınız sizi ararsa, o takdirde ona kendisini dinlenme aralığınızda arayacağınızı söyleyin. 

 Yetersizlik duyguları içindeki bir öğrencinin bir gün başarı sağlamak için, dikkatli bir çalışma ortamı içinde bulunması güçtür. Bu yönü ile, verimli çalışmada öğrencinin kendine güvenmesinin önemi hiçbir koşulda yadsınamaz. Güven eksikliği olan bir öğrencinin, yapacağı işte kendine güven duymasının en iyi yolu, o işi başaracağına kendisini inandırmasıdır. Bunun için kişinin kendine güven sağlayabilecek küçük ancak etkili kimi çareler araştırıp bulması gerekir. 

Böylesi bir kişinin, örneğin aynı konuda daha önce sağladığı bir başarısını düşünmesi ya da yapabileceği çalışma ile elde edilecek sonucu bir an için düşünmesi vb. biçimdeki iç telkinler yararlı olabilir. 

VERİMLİ VE FAYDALI ÇALIŞMA ALIŞKANLIĞI KAZANMAK İÇİN GEREKEN YOLLAR

• Çalışacağımız süreyi önceden iyi bir şekilde planlamak; bunu yaparken çalışılması gereken konuları belirlemek ve bunları sosyal dersler (tarih, coğrafya, edebiyat gibi), fen dersleri (matematik, fizik, kimya gibi) ve uygulamalı dersler (müzik, resim gibi) gruplara ayırmak.
• Çalışacağınız dersleri planlarken, okuma yolu ile öğrenilecek tarih, edebiyat, sosyoloji gibi derslere çalışmanın başında yer vermek uygundur. Çalışmanın başında zihin yorulmadan sosyal konuların okunması faydalıdır.
• Verimli ders çalışmada en yararlı sürelerin birer saatlik süreler olduğu söylenebilir. Örneğin, 40-50 dakikalık çalışmadan sonra 10 dakikalık tekrar yapmak çalışmanın bitiminde ise 10-15 dakika dinlenme zamanı ayırmak faydalıdır. Çalışma ortamının uygun şekilde düzenlenmesi gerekir.
• Ders çalışmak için belirli bir yer ayırmalı ve burası sadece çalışma için kullanılmalıdır. Ders çalışmak için devamlı bir yeriniz yoksa, çalışılan yerin başka çağırışımlar yapacak şekilde olmasını önlemek gerekir. Yemek masasında veya yattığınız odada çalışırsanız, yemek yemeyi veya uyumayı çağrıştıracak ipuçlarını ortadan kaldırmanız gerekir.
• Çalışmaya başlamadan önce gerekli araç ve gereçleri hazırlayın. Ders başından gerekli araçları almak için kalktığınızda, aynı noktadan çalışmaya başlayamazsınız.
• Okuduklarımızı kendi kelime ve cümlelerimizle ifade etmemiz öğrenmeye aktif olarak katılmayı ve daha etkin öğrenmeyi sağlar.
• Çalıştığınız dersle ilgili, sınavda çıkabilecek soruları tahmin etmeye çalışın. Sorular:
• Tanımlama isteyen sorular
• Konu veya kavramların ayrı veya benzer taraflarını yazma isteyen sorular
• Öğrenilen bilgilerin yeni durumlara uygulanmasını isteyen sorular gibi ayrılabilir.
• Öğrendiklerinizin aynı gün tekrarı yararlı olduğu gibi, aralıklı tekrar da önemlidir. Çünkü, kullanılmayan bilgiler unutulur.  

MATEMATİK DERSİNDE BAŞARILI OLMAK İÇİN

• Matematik dersi dikkatle ve özümsenerek dinlenmeli, derse ilgi gösterilmeli,
• Derse ilgi gösterildiği ve konular tekrar edildiği sürece zor olmayan bir ders olduğuna inanılmalı,
• Derse aktif katılım sağlanmalı,
• Konular sistemli olarak tekrar edilmeli,
• Sınıfta çözülen örnekler evde bir kez daha çözülmeli sonra konu ile ilgili diğer sorulara geçilmeli,
• Sorularla ilgili soru kökleri iyi anlaşılmalı, veriler iyi incelenmeli, çözümler kağıt üzerinde yapılmalı,
• Konular bir bütün halinde öğrenilmeli,
• Çözülemeyen veya çözümünde güçlük çekilen sorular öğretmene sorulmalı,
• Konularla ilgili mümkün olduğunca çok soru çözülmeli, Geçmiş yıllara ait sorular incelenmeli,
• Dersle ilgili diğer problemler için Rehberlik Servisi’ne danışılmalı. 

FEN BİLGİSİ DERSİNDE BAŞARILI OLMAK İÇİN

• Konu sınıfta dikkatle dinlenilmeli,
• Anlaşılmayan temel kavram, tanım ve alt başlıklar için açıklayıcı notlar tutulmalı,
• Örnekler dikkatle dinlenerek not edilmeli,
• Ders notlarından sistemli olarak tekrar yapılmalı,
• Konu ders notlarından tekrar edildikten sonra yapılmış örnekler ve sorularda tekrar edilmeli,
• Konularda kullanılan formül, yasa veya denklemler ezberlenmemeli, öğrenilmeli,
• Konularla ilgili bol soru çözülmeli. Çözümler kağıt üzerinde yapılmalı,
• Çözümünde güçlük çekilen sorular belirlenerek öğretmene sorulmalı,
• Geçmiş yıllara ait sorular incelenmeli,
• Dersle ilgili diğer problemler için Rehberlik Servisi’ne başvurulmalı. 

TÜRKÇE DERSİNDE BAŞARILI OLMAK İÇİN

• Derse ön hazırlık yaparak gelmeli, güçlük çekilen bölümler saptanmalı,
• Derste anlaşılmayan yerler öğretmene sorulmalı,
• Konu ile ilgili not tutmalı,
• Okuyarak öğrenmeye ve okuma hızı artırılmaya çalışılmalı,
• Konular ile ilgili çeşitli kaynaklara (yazım kılavuzlarına ve sözlüklere) başvurulmalı,
• Konular sistemli olarak tekrar edilmeli, ilgili sorular çözülmeli. Çözülmesinde güçlük çekilen sorular saptanmalı,
• Konular ile ilgili mümkün olduğu kadar çok soru çözülmeli,
• Geçmiş yıllara ait sorular incelenmeli,
• Dersle ilgili diğer problemler için Rehberlik Servisi’ne danışılmalı, 

SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE BAŞARILI OLMAK İÇİN

• Derse ön hazırlık yaparak gelmeli,
• Derse hazırlanırken konuların birbirleriyle ilişki içinde olduğu düşünülerek konular arasında bağlantı sağlanmalı,
• Olayların nedenleri ve sonuçları iyi incelenmeli, konular bütünlük içinde öğrenilmeli,
• Konular çalışılırken gerekli araçlardan (atlas, şekil) yararlanmalı,
• Konu içinde geçen kavram ve tanımlar iyi öğrenilmeli,
• Sistemli tekrarlar yapılmalı,
• Tekrarlardan sonra konular ile ilgili sorular çözülmeli,
• Sorularda istenen bilgileri ezberlemek yerine açıklama ve sonuç çıkarmaya yönelinmeli,
• Konu eksikleri giderilmeli
• Sorularda verilen her bir maddenin yeni bir soru kökü olabileceği düşünülerek sorular iyi incelenmeli, açıklamalar yapılmalı,
• Geçmiş yıllara ait sorular incelenmeli,
• Dersle ilgili diğer problemler için Rehberlik Servisi’ne danışılmalı.

 Uzm. Devrim KOÇER
Psikolojik Danışman
     Destek Eğitimi