Tiyatro Hayatın Zaferidir

Bir Dünya Tiyatrolar Günü Yazısı

Büyük Tiyatro ustası Bertolt Brecht tarafından; “İnsanı insana, insanca anlatan sanat dalıdır” diye tanımlanan Tiyatro, ulusal ve evrensel kültürlerin yoğun paylaşımı, aktarımı ve insanı yücelten tavrı ile eğitim dünyamızda da çok önemli yeri olması gereken bir olgudur. Sanata ve sanatçıya verilecek olan önem, onun yükselen değerinin aynı şekilde gelecek kuşaklara aktarılması, sağlıklı nesillerin oluşumuna katkı demektir. Kuşkusuz ki Sanata duyulan hayranlığın altyapısını emek ve üretim kavramları oluşturur.

Her Yıl 27 Mart Günü Dünya Tiyatro Günü Olarak tüm dünyada kutlanıyor. Uluslararası Tiyatrolar Birliği (International Theatre Institute) 1961’de 27 Mart’ı Dünya Tiyatrolar Günü olarak duyurdu. ITI başkanı olan Arvi Kivimaa tarafından önce Helsinki, sonra da Viyana’da yapılan 9. ITI Konferansında ortaya atılan ‘tiyatrolar günü’ fikri, İskandinav ülkelerinden gelen desteğin de etkisiyle hayata geçirildi. Kabul edilişinden sonra her yıl, Paris’te 1962 tarihli Uluslar Tiyatrosu’nun (Theatre of Nations) da açılış günü olan 27 Mart günü, ITI’nin şu an sayısı 100’ü bulan dünya çapındaki merkezlerinde çeşitli etkinliklerle kutlanmaya başlandı.

ITI merkezleri ve dünya çapında tiyatro grupları tarafından kutlanmaktadır. Pek çok ulusal ve uluslararası etkinlik kutlamalarda yer almaktadır. En önemli etkinliklerden biri, dünya çapında başarı kazanmış bir tiyatro oyuncusu, yönetmeni veya yazarın yazdığı evrensel bildirgedir. İlk bildirge 1962’de Jean Cocteau (Fransa) tarafından yazılmıştır.

UNESCO tarafından kurulan ITI’nin “sahne sanatları bağlamında, dünya çapında bilgi ve uygulama alışverişini arttırmak, gelişim sürecinde sanatsal yaratıcılığın ve üretimin gerekliliği konusunda toplumsal bilinci uyandırmak, insanlar arasındaki barış ve dostluğun sağlanması ve artmasını gerçekleştirmek adına karşılıklı anlayışı geliştirmek, UNESCO’nun hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunmak” gibi hedefleri, Dünya Tiyatro Günü’nde bir kez daha hatırlatılmaktadır.

Günümüz dünyasında yaşamın her alanındaki gelişmeler özellikle de ekonomik kriz ve finansal durumların etki alanına Tiyatro da girmektedir. Ülkemizde bu sorunsal olgu
Dünya Tiyatrolar Günü hakkında bilgi derlemesi olmasına karşın elbetteki eleştirel bir yaklaşımız da olmaktadır. Günümüz Türk Tiyatrosunun ısrarla finansal boyutunun ön plana çekilmek istenen bir üretimsizlik sürecine sokulmak istendiği sezinlenmektedir.

Sanata verilen ticaret unvanı sayesinde de tiyatroların bir vergi borcu sendromu ortaya çıkmaktadır. Bu durumu çözecek olan yaklaşım da tiyatrolara maddi kaynak aktarmak değil, tiyatro alanları, mekanları oluşturup, bunları çok düşük bedelle tiyatrolara kiralamak olabilir. Yoksa Tiyatro salonlarına işkembe salonu muamelesi yapıp vergi borcu altına sokmanın başka politik anlamları olacaktır. Bu anlamların içinden en trajik olanı, “Kapat dükkanını git!” dolaylamasıdır.

Günümüz dünyasında genel olarak sanatın durması gereken yer yoktur. Sanat devinimsel bir estetikliktir. Bir odağa ya da bir siyasal kimliğe doğrudan hizmet edemez. Bu yanıyla devletler üstüdür de demek gerekecektir. Devlet Sanatı demek güdümlü sanat demenin yasallığa bürünmüş şeklidir.

Onur Genç ADA

Kaynaklar:
http://tr.wikipedia.org