SPORUN SOSYALLEŞMEYE KATKISI VE UYUM SORUNLARINDA SPOR

Çağımızda, kentsel yaşam koşullarının neden olduğu sosyal uyum sorunu giderek artmaktadır. Sosyal uyum güçlüğü sorunu denen kavramın sosyalleşme sorunsalının bir parçası olduğu unutulmamalıdır. Eğitim-öğretim dünyamızda yerini istendik şekilde alamayan onbinlerce çocuğumuzun bu sorununu gidermeye yönelik çalışmaların yapılması ve teknik olarak standartlara kavuşturulması zorunludur. Sosyal etkinliklerin, bireyin sosyalleştirilmesi sürecindeki önemi yadsınamaz. Bilişsel ve duyusal çerçevelerde sorun yaşayan çocuklarımızın, sorunlarının üstesinden kendiliğinden gelmesi mümkün değildir. Ergenlik sürecini geçince, bu bilişsel ve duyusal taşmaların biteceği inancı gerçekçi değildir. Çocuğun sadece doğal gelişimsel ivmesini bu noktada yanlış anlamamak gerekmektedir.

Başlangıç olarak sporun en temel (birincil) yararını gözönünde bulundurarak planlamalara gitmek düşünülürse, bireyin fiziksel gelişiminden sözetmiş oluruz. Bu gelişim azımsanacak bir gelişim türü değildir. Tam tersine kendinden sonra gelecek olan zincirleme ve tetiklenmiş bir süreçler birliğinin de temelleri atılmış olacaktır. İşin özeti, ince ve kaba kas kontrolü yönündeki önemli artısını hesaba katmak gereklidir. Yeteneğinin farkına varan öğrencilerdeki duyuşsal-bilişsel gelişimin artması paratikte görülmektedir. Sporun birincil, temel amaçlarına uygun gelişimlerden daha önemlisi de arkasından gelen gelişimsel olumluluk süreçleridir. Bunlara kısaca yer vermek uygun olacaktır.

Bir Gruba Dahil Olma

Yaşamının bir çok bölümünde, gruba dahil olma duygusu yaşamayan bireylerin mutsuz olmaları kaçınılmazdır. Esasında okul başarısızlıklarının bir kısmını da bu nedenlere bağlamak yanlış olmaz. Bireyin, sosyalleşmesinin temeli de bu dahil oluştur. Bu nedenle uyum güçlüğü çeken çocuklarda, ekibe dahil olma, bir arkadaşlık kurgusu yararlı olacaktır. Bunu da en doğal şekliyle spor sağlayacaktır.

Eğlenme
Bir çok edebiyatçının, düşün adamının ilgi alanına giren ve olumluluğu belirtilen eğlenme – oyun, doğru zamanda doğru şekilde yapıldığında bireysel ve sosyal gelişim sürecinde önemli bir etkiye sahip olacaktır.

Ekip Ruhu
Bir gruba dahil olma sürecinin gelişmesiyle kazanılan bir duygudur. Ekip ruhu kazanmış bir grup üyesinin sorunlarının üstesinden gelmesi daha kolaydır. Birlikte sevinmek, birlikte üzülmek, coşkunun en doğal şekliyle açığa çıkması pozitif kazançlardandır.

Kazanma Duygusu
Başarılmış olguların bireye kattığı fiziksel, ruhsal rahatlamaları yaşamak çok önemlidir. Pozitif duygularla geçirilmiş kısa zamanlar bile günün ilerleyen zamanlarında kendini olumlu, pozitif duygularla kendini gösterecektir.

Paylaşma
Kollektif yapılan spor branşlarında, ekili bir iletişim süreci yaşanmaktadır. Doğal bir süreçtir bu. Örneğin futbol, voleybol ve basketbol sporlarında bu özellik daha ön plandadır. Pas verme, pas alma olguları iletişim, dikkat, paylaşma gerektiren durumlardandır.

Organizasyon Becerileri
Bu beceri, günlük yaşam becerileriyle bire bir örtüşen, planlanmamış başarıları kazandıran bir beceridir. Bir makinenin dişlileri gibi, önceki ve sonraki devinimleri hesaplanmış davranışları içerir. Bu becerileri yüksek olan bireyler, kaptan, çalıştırıcı gibi konumlara rahatlıkla gelebilecekleri gerçektir.

Özel Yeteneklerin Açığa Çıkması
Spor çalışmaları sırasında, gerek takım gerekse bireysel oyunlar sırasında yeteneklerin açığa çıkması mümkün olabilmektedir. Son olimpiyat şampiyonasında üst üste rekorlar kıran yüzücünün DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) tanılı olması buna örnektir.

El-göz Koordinasyonun Gelişmesi:
Gerek bireysel gerekse gurup sporlarında, oyununu türüne göre bir koordinasyon birliği zaten geçerlidir. Bunun için spor ortamı ve çalıştırıcıların alanında eğitim almış olması önemlidir. Dikkat Süresinin artması sonucunu doğuracak her türlü etkinlik zaten başlı başına çözüm odaklı bir etkinliktir. Videomuz izlediğimizde, sporun, göz takibi,dikkat süresi ve koordinasyon gelişimi konusunda ne kadar önemli bir süreç olduğunu daha iyi anlamış olacağız.

Spor, bir etkinlik terapisidir ve ciddi olarak düşünülmelidir.  Bu nedenle, sporun, öğrencilerimizdeki çeşitli duyusal ve bilişsel sorunların çözümünde yardımcı olarak kullanılmasına temel olacak çabaların atılması gerekmektedir. Daha çok spor tesisi, daha çok yetişmiş sporcu antrenörü gereklidir.  Gerek belediyelerin gerekse çeşitli sivil toplum kuruluşlarının, bu çaba içerisinde olması, yeterli ve etkili sportif uygulamaların yaygın hale gelmesi konusunda öncelikli hedefler barındırması giderek daha çok önem kazanmıştır.

Kaynaştırma

Gerek 12 yıldır, özel eğitim okullarında yaptığımız birebir uygulamalar gerekse 2. yıl kadar süren “Otistik Çocuklar için Spor” çalışmalarındaki bireysel izlenimlerimin sonuçları olan yargıları paylaşmak gerekirse: Genel eğitim olsun, özel eğitim olsun spor aynı zamanda kaynaştırma uygulamaları için çok ideal bir  alanın özelliklerine sahip… Doğru uygulandığında çok olumlu ve çok hızlı sonuçlar alınacaktır.  Bu konu ayrıntılı olarak, “Sporda Kaynaştırma Uygulamaları” adlı yazımızda ele alınacaktır.

Şahbender KORKMAZ