Sınıfta Devamlı Gezen Öğrenci için

Desteke Eğitimine ulaşan çoğunluk sorularda öğrencilerin sınıfta devamlı gezindiği yönündeki problem davranışın nasıl çözümlenebileceği yönünde. Kaynaştırma sınıflarında olsun, özel eğitim okullarında olsun, özel eğitim programını yürüten özel eğitim uzmanı ya da bu görevi üstlenmiş eğitimci olsun, elindeki olanakları kararlılıkla uygulaması yararlı olacaktır. Bunun için de öğrenciyi ilgilendiren çevresel faktörler dahil olmak üzere tüm etmenler göz önünde bulundurularak hazırlanacak bir Davranış sağaltım Planı yapmak gerekir. Bu planı mesleğe yeni adım atmakta olan arkadaşımız hazırladı.

Öğrenci: Bülent
Hedef Davranış:
Azaltılacak davranış: Sınıfta gezinme davranışı
Artırılacak davranış: Yerinde oturma davranışı
Türü: Sürekli Davranış
Olası nedenleri:
a. Davranış öncesi nedenler:
– Öğrenci uygun davranış gösterdiğinde öğretmenin pekiştirmemesi (Bülent’in yerinde oturduğu zamanlarda öğretmenler onun bu davranışını pekiştirmiyorlar ).
– Sınıfta herhangi bir etkinlik yapılmaması (öğretmenler sınıfta herhangi bir etkinlik yapmıyorlar, bu durum Bülent’in sınıfta gezinme davranışını göstermesine neden oluyor).
b. Davranış sonrası nedenler:
– Öğretmenlerin eleştiri tuzağına düşmeleri ( Bülent yerinden kalktığında öğretmenler “Bülent yerine otur” , “yerinden niye kalktın Bülent” gibi cümleler kullanarak eleştiri tuzağına düşüyorlar ).
– Öğretmenlerin görmezden gelme sürecini uygulamamaları ( Bülent yerinden kalktığında “yerine otur Bülent” diyorlar ya da fiziksel yardımla oturtuyorlar ).

Davranışın işlevi:

Ölçümleme:
Sınıfta Gezinme Davranışı Başlama Düzeyi Grafiği :
1.gün 2.gün 3.gün Günler (Grafik hazırlanır)
Sağaltım yöntemi:

1. Uyuşmayan davranışların ayrımlı pekiştirilmesi işlem süreci:
Normlara uygun olamayan davranışla aynı anda yapılamayan davranışların pekiştirilmesidir. U.D.A.P. işlem süreci, normlara uygun olmayan davranışla aynı anda yapılamayan kabul edilebilir davranışın güçlendirildiği sade bir işlem süreci olduğu için U.D.A.P. işlem sürecini kullanmaya karar verdim.
Davranışın özelliklerini dikkate alarak uyuşmayan davranışlarını belirlerim. Daha sonra ders sırasında öğrenci bu davranışları gösterdiğinde pekiştiririm, öğrenci uygun olmayan davranışları gösterdiğinde ise öğrencinin davranışları ile ilgilenmem, görmezden gelirim.

2. Vekaleten pekiştirme işlem süreci:
Davranışlarının değiştirilmesi amaçlanan öğrencinin gözleyebileceği şekilde bir başka öğrencinin uygun davranışlarını pekiştirilmesidir. Sınıfa uygun davranışları yeterince akıcı olmayan öğrencinin, sınıfa uygun davranışlarının akıcılığını arttırmak için; öğrenciyle benzer tepkiler gösteren ve sınıfa uygun davranışları olan öğrencinin uygun davranışlarını pekiştirerek vekaleten pekiştirmeyi uygularım. Bülent uygun olmayan davranışı gösterirken, Bülent’in uygun olmayan davranışının uyuşmayan davranışları olan davranışları gösteren bir öğrenciyi pekiştiririm.

Uyuşmayan Davranışlar:
– Bülent ders sırasında ayakları yerde, elleri dizlerinin üzerinde olacak şekilde sessizce oturur.
– Bülent kendisine verilen pastel boya ile önündeki kağıdı boyar.
– Bülent parmak boyası ile önündeki kağıdı boyar.

Pekiştireçlerin belirlenmesi:
– Yiyecek pekiştireçleri: Kraker, şeker, meyve suyu
– Sosyal pekiştireçler: Yanağından makas alma, Çenesini okşama, Burnunu okşama
– Etkinlik pekiştireçleri: Kovalamaca oynama, Top fırlatma
Pekiştirme tarifelerinin belirlenmesi:

Sağaltım için belirlediğimiz on günlük sürecin ilk iki günü sürekli pekiştirme tarifesini uygularım; Bülent uyuşmayan davranışları her gösterdiğinde pekiştiririm. Sonraki dört gün sabit aralı pekiştirme tarifesini uygularım; Bülent sırasıyla her 2 dakika, her 3 dakika, her 4 dakika ve her 5 dakikanın sonunda uyuşmayan davranışı gösterdiğinde pekiştiririm. Daha sonraki dört gün ise değişken aralı pekiştirme tarifesini uygularım; Bülent uyuşmayan davranışı gösterdiği her 2-3-4-5 dakika sonunda pekiştiririm.

Sınıf öğretmenin haberdar edilmesi:
Sınıf öğretmenine durumu anlatırım. Bülent uygun olmayan davranışları her gösterdiğinde hiçbir tepki vermemeleri, görmezden gelmelerini, diğer öğrencilerin uygun davranışlarını pekiştirmeleri, Bülent uygun davranışlar gösterdiğinde betimleyerek pekiştirmeleri gerektiğini vurgularım.

Pekiştirme işlem süreçlerinin uygulanması:

1. gün:
Pekiştirme sürecine başlamadan önce Bülent’e uyması gerekenleri anlatırım; “Bülent sen ders sırasında ellerin dizlerinin üzerinde, ayakların yerde olacak şekilde oturacaksın” derim ve “ aferin sen çok güzel oturuyorsun” diyerek uygun oturmasını sağlarım. Sonra “ ben senin ders boyunca bu şekilde oturduğunu gördüğümde bu krakerden bir parça kazanacaksın” derim. Ders boyunca öğrencinin gösterdiği uyuşmayan davranışları her seferinde belirlenen sosyal pekiştireçleri kullanarak pekiştiririm; “ Aferin Bülent sen çok güzel sıranda ayakların yerde, ellerin dizlerinin üzerinde olacak şekilde sessizce oturuyorsun” derim ve yanağından makas alırım. Öğrencinin ders sırsında gösterdiği tüm uygun olmayan davranışları görmezden gelirim ve diğer öğrencilerin uygun davranışlarını pekiştiririm.
Öğrencinin ders sırasındaki uygun davranışlarını belirlenen sosyal pekiştireçlerle ve yiyecek pekiştireçleriyle ders esnasında, gün sonunda ise belirlenen etkinlik pekiştireçleriyle pekiştiririm.

2 gün:
Sürekli pekiştirme tarifesini bir gün önceki gibi uygulamaya devam ederim.

3 gün:
Sabit aralı ve değişken aralı pekiştirme tarifelerini uygulamaya başlarım. İlk ders sabit aralı 2 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 2 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 3 ile pekiştiririm.

4. gün:
İlk ders sabit aralı 3 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 3 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 4 ile pekiştiririm.

5. gün:
İlk ders sabit aralı 4 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 4 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 6 ile pekiştiririm.

6. gün:
İlk ders sabit aralı 6 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 6 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 8 ile pekiştiririm.

7. gün:
İlk ders sabit aralı 8 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 8 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 10 ile pekiştiririm.

8. gün:
İlk ders sabit aralı 10 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 10 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 12 ile pekiştiririm.

9. gün:
İlk ders sabit aralı 12 dakika ile pekiştiririm. İkinci ders değişken aralı 12 ile pekiştirmeye devam ederim. Üçüncü ders sabit aralı 15 ile pekiştiririm.

10. gün:
Bülent’i her 15 dakikada bir pekiştirir hale geldikten sonra, diğer dersler ve günlerde değişken aralı pekiştirme tarifesini uygulamaya devam ederim.