İdrar Rengi Nasıl Olursa Normaldir?

Sağlıklı günler dileyerek;  gerek idrar gerekse kan tahlilleri için eğer tersi söylenmediyse aç karnına hastaneye gitmeniz gerektiğini hatırlatalım. İdrar tahlilleri için alınan örnek idrarın incelenmesi sonrası vücudun genel sağlık durumu hakkında bilgi verir, olası sağlık problemlerinin göstergesidir.  Tahlil sonuçları, her ne kadar normal ve yüksek, düşük gibi değerlerle belirtilmiş olsa da bu konudaki yorum doktora aittir.  Bu sonuçları doktorunuza göstermeden panik yapmayınız, değerler bazen insanın yaşına, cinsiyetine ve kişisel bazı parametrelere göre değişmektedir.
Muayene dışında, günlük yaşam sırasında ise özellikle idrar rengi (idrar rengindeki değişiklik)  önemli bir gösterge olabilir. Sağlık kuruluşuna gitmenizi gerektirecek denli bir renk değişikliği dikkatinizden kaçmamalıdır. İdrardaki dikkat çekici değişiklik sağlık kurumuna başvuru yapmanızı gerektirir.  İdrar renginin değişiminin dikkat çekici olması zaten bir sağlık problemine işarettir. Kişinin dikkati ile altta yatan bazı hastalıklar daha ilk evrede tespit edilebilir ve kolayca tedavi edilebilir.

Vücutta idrar üretiminden sorumlu organ olan böbrekler, kanın sürekli filtre edilmesini sağlamaktadır. Söz konusu filtreleme sırasında  su, şeker, amino asitler, vitaminler gibi bazı  yaşamsal maddelerin kan dolaşımına geri dönmesini sağlamaktadır. Devamlı gerçekleşen filtrasyonun sonunda böbrekler üre, ürik asit, kreatinin, hormon atıkları ve toksinler başta olmak üzere atık maddelerin idrar yoluyla atılmasını sağlarlar. İdrarın normal rengi soluk sarıdır. Ürokrom adı verilen bir maddeden kaynaklanan soluk sarı rengi, idrarın normal olduğunu göstermektedir.  İdrarın soluk sarı rengindeki değişimler ise böbrek hastalıklarında, filtrasyon ve idrarın seçici geri emiliminin evrelerinde bir soruna (bozukluğa) işaret etmektedir. Bu bozukluklardan kaynaklı olarak kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, proteinler ve boyalar gibi maddeler idrara geçebilir. İdrar rengindeki değişimlerin nedeni söz konusu maddelerdir. İdrara geçen maddelerden kaynaklı renkler tanı koyma kriterleri arasındadır.

İdrarın Parlak Sarı veya Neon sarı Olması
Söz konusu idrar rengi ilk olarak dışarıda alınan vitamin takviyelerini akla getirir. Suda çözünebilen riboflavin yada B2 vitamin hapları idrarın rengini parlak sarıya dönüştürmektedir.  Doğal rengi de sarı olan riboflavinin aşırı tüketilmesi de idrar rengini değiştirir.  Vücudun vitamin ihtiyacının doğal yollardan değil de hap vb şekilde dışarıdan yüksek dozda alınması hipervitaminozis riski taşımaktadır.

İdrarın Koyu Sarı veya Altın Rengi Olması
Çok koyu sarı ya da altın rengi idrar, vücudun susuz kaldığının göstergesidir. Susuzluk yanında başka bir neden de çok fazla laksatif alınması olabilir. Aynı şekilde B vitamini kompleksleri içeren besin takviyeleri de nedenler arasındadır.

İdrarın Pembe veya Kırmızı Olması Neyin İşareti?
Pembe veya kırmızı idrar  kişiyi genellikle korkutur. Bunun doğruluk payı olsa da bazen idrarın bu renginin nedeni tüketilen besinlerdir. Kaygılanmadan önce pancar, böğürtlen gibi besinlerin aşırı tüketimini akla getirmek gereklidir ve böyle durumda pembe, kırmızı renk normaldir. Yine bazı ilaçlar özellikle antibiyotikler ve laksatifler, idrarda kırmızı bir renk tonuna neden olabilir.
İdrarın kırmızı olması bazen önemli sağlık problemine işaret etmektedir. Bu kırmızılığın nedeni idrarda kan varlığı olabilir. İdrardaki kan, iyi veya kötü huylu tümörler, idrar yolu enfeksiyonları, benign prostat hiperplazisi sorunlarından kaynaklanabilir. Böbreklerde taş ve kist oluşumu göstergesi de olabilen bu renkteki idrar eğer pancr, böğürtlen gibi besinlerin aşırı tüketimi nedenlerine daynmıyors mutlaka hekime başvuru yapılmasını gerektirir.

İdrarın Çok Açık Renkli Olması
Genellikle çok su tüketimine bağlı olan çok açık renk idrar, aşırı sıvı tüketimi kökenli olabilmesi yanında hamilelik sırasında da gözlenen idrar rengidir.  Çok açık renk idrar her zaman bu şekilde olumlu gerekçelere bağlı olmayabilir. Yani aşırı su tüketimi veya hamilelik söz konusu değilse uzmana başvurmak gereklidir. Bu renk idrarın nedeni hepatit veya karaciğer sirozu gibi herhangi bir karaciğer hastalığı, diabetes insipidus veya diabetes mellitus olabilir.

İdrarın Turuncu Renkte Olması
İdrarın turuncu renkte olması genellikle susuzluk belirtisidir. Su tüketilmemesi veya yetersiz su içmek, idrarın aşırı konsantre edilmesine, böylece idrarın turuncu gözükmesine neden olabilir. Yine turuncu renk idrar rifampin, doksorubisin, warfarin, kemoterapide kullanılan ilaçlardan kaynaklı olabilir. Yine laksatifler gibi bazı ilaçların tüketimi ile  B kompleks vitaminleri ve havuç suyu da turuncu renk idrarın sebeplerindendir.

İdrarın Mavi veya Yeşil Renkli Olması
Metilen mavisi içeren bazı ilaçlar idrarın mavi veya yeşil olmasına neden olabilir. Yine boya içeren gıdalar ya da tıbbi testlerde kullanılan boyalar da mavi veya koyu yeşil renk idrar nedenidir. Çok sık rastlanmamakla birlikte  mavi bebek bezi sendromu da nedenler arasındadır.  Bu sendrom daha çok bebek bezinde mavi idrar olan bebeklerde görüldüğünden bu isim verilmiştir.

Yeşil Renkli İdrar
Yeşil renkli idrar, Pseudomonas bakterilerinin neden olduğu idrar yolu enfeksiyonu olan kişilerde görülebilir.

İdrarın Koyu Mor Renkli Olması
Porfiri sinir sistemi ve/veya cildi etkileyen ve sık karşılaşılmayan bir tıbbi durumdur. Porfirinler denilen vücut kimyasallarının salgılandığı genetik bir hastalıktır. Bu hastalığın pek çok belirtisinden biri de koyu mor idrardır.

İdrar Rengi önemli bir göstergedir ancak idrar rengiyle ilgili kaygılanmadan önce mutlaka tüketilen besinler veya vitamin takviyeleri akla getirilmelidir. Yine susuz kalma gibi durumlar da düşünülmeli, bunlar söz konusu değilse mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvuru yapılması sağlık açısından önemlidir. İdrar renginin bazı ciddi sağlık problemlerinin başlangıcında tespiti açısından hayati önem taşıyabileceği unutulmamalıdır.

Yazar
Burçak TREAS
Destekegitimi.com