Görsel Araçlarla Model Olma

Görsel Araçlarla Model Olma
Öğrenme güçlüğü ya da engeli olan bireylere yönelik kavram ya da beceri eğitimi için değişik materyal ve teknikler kullanılmaktadır. Bu yöntem ve araçlar gerek genel eğitim gerekse de özel eğitimde uygulanmaktadır. Görsel araçlar kullanılarak yapılan model olma yöntemi(Genel olarak Video ile Model olma yöntemi olarak biliniyor), özellikle görsel algı düzeyi üst düzeydeki bireyler için olumlu sonuçlar vermektedir. Görsel model için kullanılan araçlardan TV, video, tiyatro,drama gibi araçlar teknik bir örüntü ve sistematik içerisinde uygulandığında olumlu sonuçların alınmasını sağlıyor. Herşeyden önce bu deneysel bir takım uygulamanın, kültürel, sosyal ve çevresel farklılıkların gözönünde bulundurulmasıyla başarıya ulaşabileceği gözardı edilmemelidir. Bununla birlikte temel yol, hedef öğrencinin kazanacağı davranışların beceri ya da kavram analizlerinin o bireye özgü şekilde tasarlanmasına dikkat edilmelidir.

Bu konudaki çabalar yeni yeni gelişen bazı tekniklerle desteklenmekle birlikte statik bir planlama daha doğrusu şablon plan ve uygulamadan kaçınılmalıdır. Örneğin; bireyin taklit etmesini istediğimiz davranışı sergileyen modeli video olarak düzenleyip izlettirebiliriz. Eğitimci, bir nevi seneryo yazar, yönetir ve seyrettirir. Aslında bu tipik bir sahne oyunu gibidir. Sadece konu izleyen için özel olarak sipariş edilmiş, mekan düzenlenmiş ve yapılandırılmıştır. Bu kurguda bireyin, izlediği hedef davranışları gerçekleştiren oyuncunun (modelin) görüntü kayıdını izlemesi sağlanır. İzleme aşamasından sonra taklit düzeyi gözönünde bulundurularak oyuncu ya da oyuncuların hedef alınmış davranışlarının taklit edilmesine yönelik bir yol izlenir.

Örnek Uygulama Basamakları:
1. Bireyin izleme etkinliği için olumlu ortam hazırlanır. Dikkatini görüntüye odaklaması sağlanır, gerekli pekiştireçler kullanılır.
2. Kazandırılacak davranışın önceden hazırlanmış olan görüntüsünün izlenmesi sağlanır.
3. İzlenen görüntüdeki önceden belirlenmiş davranışın taklit edilmesi sağlanılır.
Uygulamanın basamakları yeterli örneklemelerle desteklenir.
Bu uygulama basamakları örnektir ve dinamik olmak zorundadır. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi, beceri ve kavram öğretimi aşamalarını etkileyen faktörler eğitimci tarafından analiz edilmeli ve bu analiz sık sık gözden geçirilmelidir.
Bir başka uygulama da bireyin kendi görselinin oluşturulması ve bir nevi bireyin kendi kendine model olması sağlanmaktadır. Bu uygulamada ise genel olarak, bireyin videosunun kaydedilmesiyle başlanıp; izlettirilen planlanmış görüntülerdeki istenen bölümlerin taklidinin yaptırılması esas alınır.

Şahbender Korkmaz
Çağdaş Eğitim Uygulama Okulu