Duyu Bütünleme Problemi Nasıl Anlaşılır?

Çocuğunuz yapmasını söylediğiniz kolay şeyleri gerçekleştirirken zorlanıyor mu? Çocuğunuzda duyu bütünleme problemi olup olmadığının nasıl anlaşılacağını, Fizyoterapist Ebru Albayrak Sidar anlattı.
Dünyayı nasıl algıladığımıza, algıladığımız bu bilgileri nasıl kullanacağımıza ve kullanırken nasıl davranacağımıza duyu bütünleme sürecimiz sonunda karar verilir.
Duyu bütünleme
• Çevreden gelen uyaranların duyusal organlarımız tarafından algılanması
• Merkezi sinir sisteminde bu bilgilerin işlenmesi
• Bu bilgilere uygun bir cevabın oluşturulması
• Bu cevabın (fiziksel, sosyal, akademik ya da psikolojik cevap) harekete geçirilmesi aşamalarının tamamıdır.
Bu sebeple duyu bütünleme fiziksel, sosyal, psikolojik ve akademik gelişimin en önemli parçasıdır.
Fiziksel bir aktivite ile sonuçlanan duyu bütünleme sürecine ait aşağıda verilen örneklerden yola çıkarak, benzer şekilde çocuğunuzun, duyu bütünleme sürecinde bir sorun olduğunda; vermesi gereken duygusal, iletişime yönelik ya da öğrenme ile ilgili olan bir cevabı da ayarlamakta sorun yaşıyor olabileceğini unutmayınız.
Duyu bütünleme süreci
Duyu bütünleme süreci 5 basamaktan oluşur. Örneğin fiziksel-motor gelişimin duyusal bütünleme sürecinde;
1. Duyusal kayıt: ‘Kolum bir yere dokunuyor’
2. Konumlama ve dikkat: ‘Dokunduğum yer çok sıcak’
3. Yorum: ‘ Kolum yanabilir’
4. Cevabın organizasyonu: ‘ Kolumu çekmem gerekir’
5. Cevabın uygulanması: Kolunu çeker
Herhangi bir aktiviteyi gerçekleştirecek çocuk; ne, nerede, ne kadar uzakta, ne hızda, ne yönde, sabit mi, hareketli mi gibi soruların cevabını bilmek zorundadır. Bu sorunların herhangi birini cevaplamasına engel olacak duyu bütünleme bozukluğu çocuğun aktiviteyi gerçekleştirmesini engeller ya da zorlaştırır.
Çorabını giyerken
Örneğin; çocuğunuza ”Çoraplarını giy” dediğinizde onun bunu yapmakta zorlanması size anlaşılmaz geliyor olabilir. Aslında sizin için yapması çok kolay olan bir eylem onun için ne kadar karmaşık bir bakalım;
Çocuğunuzun bu isteğinizi yerine getirmek için;
• Dikkatini size vermesi ve söylediğiniz şeyi duyması,
• Etrafta olan biten şeylerden dikkatini ayırması,
• Ondan ne istediğinizi doğru anlaması,
• Odada, çok sayıdaki obje veya eşya içinden çorapları ayırt ederek görmesi,
• Onları giymeye nasıl başlayacağıyla ilgini plan yapması,
• Vücudunun pozisyonunu ayarlaması,
• Doğru zamanda kasılıp gevşemeler yaparak çoraba uzanması,
• Çorabı tutabilmek için parmaklarını iyi kullanması,
• Gücünü iyi ayarlayıp çok sıkı ya da çok gevşek tutmaması,
• Ellerinin içindeki çorabı ve çorap giydirilen ayağını iyi hissetmesi,
• Motor planlama yaparak doğru bir şekilde çorabını giymesi gerekiyor.
Bunlar ona ne yapması gerektiğini sizin söylediğiniz durumlarda beyninde gerçekleşmesi gereken işlemlerden sadece bir kısmı.
Çocuğunuzun duyu bütünleme problemleri olduğunu gösteren, zaman ve yaşı ile birlikte artarak, ileride daha önemli sorunlara yol açmadan önce çözmeniz gerektiğini gösteren bu küçük işaretler göz ardı edilemeyecek kadar önemli.
Erdi Kanbaş
Özel eğitim Uzmanı