Dil Tekerlemeleri (Yanıltmacalar)

Söylenişleri birbirine yakın olan seslerden kurulu sözcükler, çabuk çabuk tekrar edilirken dilimiz sürçer. Söylemekte güçlük çekeriz. Tam veya yarım tümcelerden oluşmuş bu tür söz dizilerine “yanıltmaca” adı verilir.

Yanıltmacalar da bir tür tekerlemedir. Bunları “dil tekerlemeleri” olarak da adlandırabiliriz. Dil tekerlemelerini söylerken heceleri birbirine karıştırmamaya özen göstermeliyiz.
Bu tür tekerlemeler dil (diksiyon) çalışmalarında önemli bir yer tutar. Bunun yanında, oyun sonlarında birer ceza aracı olarak da kullanılabilir. Bunları çabuk çabuk ve hiç yanlışsız söyleyebilmek gerçekten güç bir iştir. Söylerken bazı yanılmalar olabilir, yanlışlar yapılabilir. Bu da çok eğlenceli durumlara yol açar.

İbiş ile Memiş mahkemeye gitmiş. Mahkemeleşmiş mi, mahkemeleşmemiş mi? Şu odayı badanalamalı mı, badanalamamalı mı?

Bu duvarı badanalamalı mı, badanalamamalı mı?

Şiş şişeyi şişlemiş, Şişe keşişe kış demiş.

Bir berber bir berbere bir derede bire berber beri beri gel berber demiş.

Bir berber bir berbere:
– Bre berber, gel beraber bir berber dükkânı açalım, demiş.

Bizde bize biz derler, sizde bize ne derler.

Çatalca’da Topal Çoban yapar satar çatal sapan, nasıl yapar çatal sapan Çatalca’da Topal Çoban.
Eller pekmezlenmiş de biz pekmezlenmemişiz.
Hakkı Hakkı’nın hakkını yemiş. Hakkı Hakkı’dan hakkını istemiş. Hakkı Hakkı’ya hakkını vermeyince haklı da Hakkı’nın hakkından gelmiş.
İndin dereye silindim silindim çıktım.
Iramazan, Irgatları ıramazan ırgadamadan al da gel.
Siz ateş kıvılcımlatanlardan mısınız?
Kapı gıcırdatanlardan mısınız?

Ben bademe baktım, badem bana baktı
Ben bademden bıktım, badem benden bıktı.

Bu yoğurdu mayalamalı da mı saklamalı, mayalamamalı da mı saklamalı.

Dört deryanın deresini,
Dört tezgâhın derbendine devrederlerse,
Dört deryadan dört dert,
Dört tezgâhtan dört dev çıkar.

Eller dana almış danalanmış,
Biz de dana alıp danalanalım mı?
Elâlem bir ala dana aldı ala danalandı da,
Biz bir ala dana alıp ala danalanamadık.

Eller tere terelenmiş,
Biz de tere alalım da terelenelim.

Götür küpü, dök küpü,
Getir küpü, dök küpü.

Eller bazlama aldı bazlamalandı da
Biz bazlamalanamadık.

Herkes bazlama yapıp bazlamalandı da,
Biz bazlama yapıp bazlamalanamadık.

Herkes lahana alıp lahanalanmış,
Biz de lahana alıp lahanalalım mı?

Pireli peyniri, perhizli pireler tepelerse,
Pireli peynirler de, pır pır pervaz ederler.

Şu karşıda kuru kavak,
Takırdadın da mı kurudun,
Takırdamadın da mı kurudun.
Dibi kovuk, kabuğu kalın,
Dibi eğri, doğru kavak.

Şu tespihi imamelemeli mi, yoksa imamelememeli mi?

Şu yamayı şu köseleye yamalamalı mı,
Yoksa yamalamamalı mı?

Hoşaf hoşaf
Üç tas has hoşaf.
Üç tunç tas, saf has kayısı hoşafı.

Keşkekçinin keşkeklenmemiş
Keşkek kepçesi

Gül dibi gibi, bülbül dili gibi.
Gül dibi bülbül dili.

Anam bağda, öküz dağda
At harmanda, inek damda

“İ” dili ile söylenişi:
İnim biğdi, ikiz diğdi
İt hirmindi, inik dimdi

“O” dili ile söylenişi:
Onom boğdo, okoz doğdo
Ot hormondo, onok domdo

Annemin çorbası çok
Atın arpası çok
Herkesin karnı tok
Bizde hiç yok yok.

Ne cezveyi köpürdetebildim,
Ne kahveyi höpürdetebildim.

Delmişler, dakmışlar
Bunu böyle yapmışlar
Delmiyelerdi, dakmıyalardı
Bunu böyle yapmıyalardı

Al bu takatukaları,
Takatukacıya takatukalatmaya götür.
Takatukacı, takatukaları takatukalamam derse,
Takatukaları takatukalatmadan al da gel.

Kırk küp, kırkı da kulpu kırık küp.
Kırk kırık küp, Kırkının da kulpu kırık kara küp.

Çarık, çorap, dolak. Ben sana çarık, çorap, dolak mı dedim?

Şu köşe yaz köşesi, şu köşe kış köşesi Ortada şu şişesi.

Sarmısağı saklasak da mı yesek, Saklamasak da mı yesek?
Bu yoğurdu sarmısaklasak da mı saklasak, sarmısaklamasak da mı saklasak.

Değirmene girdi köpek,
Değirmenci vurdu kötek.
Hem kepek yedi köpek,
Hem kötek yedi köpek.

Şu karşıda bir kuru dal
Dala konmuş kırk kartal
Kartal kalkar, dal sarkar
Dal sarkar, kartal kalkar.

A be kuru dayı,
Bu sarı darı
Ne kuru darı
A be kuru dayı.

Çatal dağda Topal Çoban
Yapar satar çatal sapan
Sen de Çatal dağdaki
Çatal yapan Topal Çoban gibi
Yapar satar mısın çatal çatal sapan?

Şu karşıda beş eşek
Beşi de boz beş eşek
Biri yüklü dişi boz eşek
Dördü yüksüz erkek boz eşek
Hepsi eder beş boz eşek.

Sizin damda var beş boz başlı beş boz ördek
Bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek
Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek
Bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe:
“Siz de bizcileyin beş boz başlı beş boz ördek misiniz?” demiş.

Bir tarlaya kemeken ekmişler.
İki kürkü yırtık kel kör kirpi dadanmış.
Biri erkek kürkü yırtık kel kör kirpi,
Öteki dişi kürkü yırtık kel kör kirpi.
Kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürkünü,
Kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürküne eklemişler.