Çocuklarda Altını Islatma Sorunu Hakkında

Altını Islatma (Enüresis)
Çocukların tuvalet alışkanlığını kazanmak için gerekli olgunluğa ulaşmalarına rağmen altını ıslatmaya devam etmesi ya da bu alışkanlığı kazandıktan sonraki yıllarda yeniden altını ıslatmaya başlaması ve bunun sürmesi durumudur. Bebeğin altının doğduğu andan itibaren hiç kuru kalmaması, birincil enüresis olarak adlandırılır. Daha çok erkek çocuklarda görülen bu bozukluk, altını yalnız gece ıslatma, yalnız gündüz ıslatma, hem gece hem gündüz ıslatma ve ara sıra ıslatma gibi farklı biçimlerde olabilir. Bunlar arasında en yaygın olanı gece uykuda ıslatmadır. Bu sorunu yaşayan çocuklarda öz güven azlığı, arkadaşları ve çevresindeki diğer kişiler tarafından dışlanma, reddedilme ve buna bağlı olarak sosyal sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Altını ıslatmayla birlikte dışkı kaçırma, kekemelik, gece kâbusları, tikler de görülmesi, daha büyük bir ruhsal soruna işaret eder.

Nedenleri:
Kalıtımsal aktarım; altını ıslatan çocukların yüzde 75’inin ailesinde de aynı sorun saptanmıştır. Çocuğun boşaltım organlarının gelişmemiş olması, bu organlarda bir sorun veya hastalık olması (idrar kesesinin kapasitesinin düşük olması, böbrek ve bağırsak bozuklukları, ağır uyku)gibi organik sorunlar, sık sık üşütme. Çocuğun baskı altında olması, travmatik bir olay yaşaması, şiddet görmezi, yoğun kaygı, anne baba ayrılığı, okulda başarısızlık gibi psikolojiyi etkileyen durumlar. Kardeş kıskançlığı, kardeşe duyulan olumsuz duygular. Tuvalet eğitiminin yanlış zamanda, yanlış şekilde verilmesi, bu eğitimde çok gevşek veya çok baskıcı davranılması, çocuğu zamanında tuvalete götürmeme, altını ıslattığında ise azarlama, dövme gibi yaklaşımlar. Annenin aşırı titiz olması, “okulda tuvalete girme mikrop kaparsın” şeklinde öğütleri, çocuğun buna verdiği pasif tepki. Ailenin aşırı koruyucu ve hoşgörülü tutumu sonucunda çocukta bebeksi kalma eğilimi.
Çocuğunuz altını ıslatıyorsa:
• İlk olarak çocuğunuzu bu konuda uzman bir doktora götürüp gerekli tahlilleri yaptırarak organik bir problem olup olmadığını öğrenin, bir problem belirlenirse tedavisini yaptırın.
• Eğer organik bir neden bulunamazsa sorun psikolojik temelli demektir. Soruna neyin neden olduğunu belirleyin. Bunları çözmeye çalışın, çocuğunuzun kendini güvende ve huzurlu hissetmesini, kendine güveninin artmasını sağlayın. Ailedeki duygu, düşünce, tutum ve yaklaşımları gözden geçirin, bu duruma neden olabilecekleri yeniden değerlendirin. Ona sabırla yaklaşın.
• Onunla iletişiminizi artırarak duygularını paylaşın ve kendini değerli hissetmesini sağlayın. Bunun üstesinden gelinebilecek bir sorun olduğunu anlatıp, ona destek olun ve onu cesaretlendirin. Varsa korkularını geçirmek, kaygılarını azaltmak için onunla sohbet edin. Onu sorunundan dolayı kesinlikle azarlamayın, aşağılamayın, onunla alay etmeyin, başkalarının yanında küçük düşürmeyin, dövmeyin, baskıcı davranmayın, ceza vermeyin.
• Önlem amacıyla da olsa kesinlikle bez bağlamayın.
• Ona çişi geldiği zaman tuvalete gitmesi, gerekirse bir süre tutmasını öğretin, bu süreyi zamanla artırın. Altını ıslatmadığı, ihtiyacı geldiğinde tuvalete gittiği zamanlarda onu güzel sözlerle ödüllendirin.
• Akşam yemeklerinde ve yatmadan önce fazla sıvı almamasına dikkat edin, gece yatmadan önce ve yine gece belli bir saatte tuvalete girmesini sağlayın, bunun için onu geceleri aynı saatte uyandırın. Bir süre sonra çocuk o saatte uyanarak tuvalete gitmeyi alışkanlık edinecektir.
• Durumunu takip etmek ve idrar kesesinin kapasitesini artırmak için, çocuğunuza bir takvim hazırlayın ve bu takvime kuru günlerde işaret koyun, hafta sonu kuru günler çoksa ödüllendirin.
• Sorunu gidermek için bir uzmana danışın. Uzman, soruna bakışlarınızı ve çocuğa karşı davranışlarınızı hedef alarak bilgilenmenize, tutumlarınızı belirlemenize yardımcı olur(aile danışmanlığı), çocuğun ağır uykusunda uyanıp tuvalete gitmesini yani şartlanmasının sağlamak amacıyla davranış terapisi uygulayabilir. Çocuğun çamaşırının içine dikilen küçük bir keseye ucunda hassas metal çubuklar olan bir düzenek, omzuna da uyanmasını sağlayacak alarm kutusu takılır. Çocuk, bir iki damla idrar kaçırırsa alarm çalarak onun uyanmasını sağlar. Bir süre sonra çocuk idrarı geldiğinde alarmın çalmasına gerek kalmadan uyanır ve tuvalete gider. Bunun yanında çocuğa kaslarını güçlendirmesi için idrarını en az 5–7 kez tutup bırakarak yapması istenir. Uykuyu hafifletmek, kasları güçlendirmek, idrar torbasını büyütmek ve varsa depresyon, DEHB gibi bozukluklar için doktor kontrolünde ilaç tedavisi de uygulanır.