Bireyin Kendini Tanıması

Bireyin Kendini Tanıması; bireyin kendini tanıması teknikleri, empatik düşünme ve Johari Penceresi gibi terimlerin sık kullanıldığı bir sistematiktir.  İnsan, kendi sorunlarıyla baş edebilir ve kararlarını kendi uygulayabilirse, kendini daha güçlü hisseder. İnsan, dış etmenler tarafından engellenmedikçe kendi yönünü seçebilme yeteneğine sahip olan bir varlıktır. Kendini iyi tanıyan insan, kendini daha çok kabul ettiren insandır. Kendini tanıyan kimse, gerçek duygu ve düşüncelerinin farkındadır. İnsanın kendini tanıyabilmesi, kendi gücünü keşfetmesine bağlıdır; Bunun için:

1. İnsan yaşantısını ve yaşantısındaki değişimi gerçekleştirecek gücü kendi denetimi altında tutmalıdır. Bunun için kendine yeteri kadar özgüveni olmalıdır.
2. Sorumluluk bir başkasına ya da yaşam tarzına devredilmemelidir.
3. Hızlı bir şekilde öğrenmeye ve çevrede olup bitenleri anlamaya çalışılmalıdır.
4. Gerilim denetim altına alınmalıdır. Aşırı baskı altında kalmak kadar, tümüyle stressiz olmak da sakıncalıdır.
5. Aşağılık duyguları içinde, insan, kendi gücünü aşan girişimlerde bu-lunmamalıdır.
6. Değiştirilemeyecek koşullar belirlendikten sonra, yaşantının geri kalan kısmı, insanın kendi kararları doğrultusunda şekillendirilmelidir.
7. Değişim isteğine karşı koyan, eskisi gibi davranma, “statükoculuk”, davranışının yenilmesi gerekir.
8. İnsanın haklılığını savunacak sözü olmalıdır. Bu, korkaklıkla (pasiflik) saldırganlık arasında bir yerdir. Bunun yeri doğru belirlenmelidir .
9. İnsan olaylar karşısında soğukkanlı olmalıdır. “Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.”ya da “öfkeyle kalkan, zararla oturur.” özdeyişleri unutulmamalıdır.
10. Davranışların sözler kadar etkili olduğu, beden dili kullanılarak göste-rilmelidir.
11. İnsan ilişkilerinde, iyi olan bütün gücün gösterilmesi gerekir.
12. Yaşamak için bir amaç edinmek, değişiklik yapma sorumluluğunu sürekli duymakla olacaktır.

İnsan ilişkilerinin olumlu yönde gelişebilmesi için, Carl Rogers’a göre:
• “Karşılıklı saygı
• Empatik bir yaklaşım
• Kişinin kendisi gibi olması” gerekmektedir.

1. Karşılıklı Saygı: Karşısındakilerle ilişkide bulunan kişi, bu kim olursa olsun hoşgörüyle kabul edilmelidir. Kişilere saygı ile yaklaşmak, arada daha derin ve olumlu bir ilişki kurulabilmesine olanak sağlar. İnsana, saygın bir kişi olarak davranılması, insanın en büyük beklentilerinden birisidir.
2. Empatik Bir Yaklaşım: Diğer insanın duygularının yoğunluğunu anlatım, algılama ve anlama yeteneğidir.
Karşımızdaki kişinin gözünü alıp kendi gözümüz yerine koymak demektir. Empati, olayların başkasının gözünden, onun duyguları ve olaya yüklediği anlamlar ile görebilmektedir. Empatik anlayış göstermek kolay değildir. Karşımızdaki kişiyi yargılamadan onun sorununu onun bakış açısıyla görmek kendi görüş açımızın da değişmesi riskini beraberinde getirir. İnsanları ne kadar anlayışla dinlersek, kendi görüşlerimizin değişmesi pahasına bile olsa, dıştan bakışa göre, iç yaşantımız zenginleşir, hoşgörümüz artar.
İnsanlara saygı duymak, onlara karşı dürüst olmak ve onları empatik bir anlayışla dinlemek, insan ilişkilerini düzelten en güvenilir etmenlerdir. Bunun yardımıyla, başkalarını yargılama eğilimimizden kurtulabiliriz.
3. Kişinin Kendisi Gibi Olması: İnsanlara karşı açık ve berrak olmak; içi-dışı ve özü-sözü bir olmaktır. Dürüstlük, içtenlik ve doğruluk anlamına gelmektedir. Yani, içimizden geçenleri doğru olarak algılamak, öz benliği-mizle ilişki içinde olmak, yaşadığımız duyguların farkında olmak ve bu duygularımızı, uygunsa karşımızdaki kimselere aktarmak demektir.
Saydam olan kişinin öfkesi, sevinci ve kaygısı sözlerinde ve mimikle-rindedir. Özü-sözü bir olan insanla daha rahat yaşanır. Bir insan ne kadar uyumlu olur ise, ne kadar özü-sözü bir ise, ne kadar özentisiz ve yapmacıksız ise, onunla o kadar rahat ve olumlu bir ilişki kurulur. Başka insanlarla iyi bir iletişim kurup kuramadığınızı anlayabilmek için, kendinizi o insanlara ne ölçüde gösterdiğinizi bilmeniz gerekir. Kendinizi ne ölçüde dışarıya gösterdiğinizi ortaya koyabilmek için Kendini Tanıma Penceresi (Johari Penceresi)’nden yararlanabilirsiniz.