Alzheimer hastalığı ve nedenleri

Demans, günlük yaşam işlevlerinin sürdürülmesini engelleyen ilerleyici bir beyin hastalığıdır. Demans, hafıza kaybı, günlük yaşamın gereksinimlerini yerine getirmede zorlanma; algılamada, toplumsal davranışların düzenlenmesinde ve duygusal tepkilerin kontrolünde bozulma gibi sık karşılaşılan belirtilerle tanımlanmaktadır. Özellikle yaşlı popülasyonda görülen demans, geri dönüşümsüz ve ilerleyici bir durumdur.  Demansın kesin bir tedavisi yoktur.  Alzheimer hastalığı % 50-60 sıklıkla demansın en sık görülen tipidir1.  Görülme sıklığı da, yaşla doğru orantılı olarak artmaktadır. İlk defa 1907 yılında ALOIS ALZHEIMER adında bir Alman doktor tarafından tanımlanan Alzheimer hastalığı; hafıza, konuşma, yön bulma, insanları tanıma, problem çözme gibi çeşitli zihinsel işlevlerin zamanla zayıfladığı, günlük işleri yerine getirme yeteneklerinin azaldığı ve davranış bozukluklarının görülebildiği ilerleyici bir beyin hastalığıdır.Kronik bir hastalık olması nedeniyle uzun bir tedavi süresi olan ve mali yükü artıran Alzheimer hastalığı, kalp hastalıkları ve kanserden sonra tedavi maliyeti en yüksek hastalıklardan birisidir. Özellikle gelişmiş ülkelerde, yaşam standartlarının yükselmesi ve sağlık hizmetlerinin gelişmesine bağlı olarak yaşlı nüfusun artmasından dolayı, Alzheimer hastalığı çağımızın önemli hastalıkları arasına girmiştir.

Alzheimer hastalığı ve nedenleri
Dünyada  20 milyona yakın insanın Alzheimer hastalığına yakalandığı tahmin edilmektedir. Nörodejeneratif bir hastalık olan Alzheimer hastalığının görülme sıklığı, yaş ile orantılı olarak artmaktadır. 65-70 yaşlar arası % 1.5 iken, 85 yaş sonrasında % 6’ya kadar artmaktadır.   Devlet İstatistik Enstitüsü’nün rakamlarına göre; Türkiye’de yaklaşık 250.000 Alzheimer vakası bulunmaktadır. Demans vakalarının % 80’ini oluşturan Alzheimer hastalığı ilerleyici ve hastanın günlük yaşam aktivitelerini engelleyen apati, ajitasyon, psikoz, anksiyete ve depresif semptomlarla karakterize olmaktadır.

Hastalığın sebeplerinden birisinin beyinde nörofibriler dejenerasyon sonucu meydana gelen ve 1889 yılında BELJAHOW tarafından saptanıp “senil plak” olarak adlandırılan oluşumlar olduğu düşünülmektedir.   Alzheimer hastalığının diğer bir sebebinin de, beyindeki kolinerjik kayıp olduğu gösterilmiştir. Kolinerjik kavşak ve sinapslardan salınan asetilkolin miktarının Alzheimer hastalarında azaldığının saptanması ile, 1970’lerde asetilkolini hidroliz yoluyla parçalayan bir enzim olan asetilkolinesterazın inhibe edilerek asetilkolin miktarının artırılması şeklinde bir yaklaşım ortaya çıkmıştır.