Görme Engelliler ve Navigasyon Aygıtları

Körlerin cep telefonlarını ya da cep bilgisayarlarını kullanarak yönlerini bulmaları önemli gelişmeler kaydetti. Son yıllarda bu alanda yapılan çalışmalar hız kazanarak, önemli gelişmelere imza atılmıştır. Görme engellilerin bir şehirde gidecekleri yeri birine sormadan kendi başlarına gitmeleri, o yeri rahatça bulmaları görmeyenler arasında önemle karşılandı. Görme engelliler cep telefonlarını, cep bilgisayarlarını, bilgisayarlarını özel yazılımların yardımıyla kullanmaktadırlar. Wayfinder, Loadstone gibi yön bulma programları Türkçeleştirilerek görme engellilerin kullanımını sunulmuştur.

Bu programları çalıştırdığınızda Harita, bul, ayarlar GPS, Astronomik Bilgiler, Kontrol noktaları gibi program özelliklerinin bulunduğu menüler yer alıyor. Bu menülere ek olarak bilgi ve çevre bilgisi şeklinde menüler de bulunuyor.

Programların önceki sürümlerinde bulunan hatalar giderilmiştir. Programların son sürümlerinde görme engellilerin faydalanacağı bölümler eklenerek hatalı bölümler düzeltilmiştir. Böylece görme engelli nerede bulunduğunu, çevresinde neler bulunduğunu,kaç metre uzaklıkta olduğunu vb. öğrenebiliyor. Ayarlardan taksi, araç ve yaya seçenekleri gibi yararlı ayarlar yapabiliyorlar. Araç ve taksi bodunda giderken programlar ya kendi sesiyle yola ilişkin bilgiler veriyor ya da görme engelli tarafından kullanılan ekran okuyucu (Screen reader) programın yardımıyla bilgiler alınıyor. Bu bilgiler tıpkı herkesin kullandığı navigasyon aygıtlarının konuşması gibi. Yaya kipine aldığınızda görme engellilerin kullandıkları programlardan Talks veya Mobile Speak konuşuyor ve bilgileri okutma komutlarıyla öğreniyorlar.

Programı eğer cep telefonuna kuruyorsanız telefonun GPRS’inin açık olması gerekiyor ve GPRS ile bağlanıyor olmalı. Eğer Nokia N78, Nokia N82, Nokia N85, Nokia N95, Nokia N96 dışında bir model kullanıyorsanız bu durumda bir GPS alıcısı aygıta(GPS receiver) ihtiyacınız var. Bu aygıt tıpkı çocukların küçük oyuncak arabaları gibi bir şey. Bu aygıtla telefonunuz arasında bluetooth bağlantısı kurulmalı. Cihazınız GPRS ile bağlanarak temel harita bilgilerini oradan alıyor. GPS alıcısının mutlaka cama yakın ya da gökyüzünü görür bir konumda bulunması
gerekli.

Bu sistemin körler için etkili olabilmesi kuşkusuz şehir haritalarının sık sık güncellenmesine bağlı. İyi bir deneme sürecinden sonra pek çok görmeyenin
vazgeçemeyeceği bir teknoloji olacaktır.

Wayfinder ve Loadstone programlarının bir çok özelliği daha bulunuyor. Hepsini burada vermek imkansız. Şimdiden bu programlardan ve GPS teknolojisinden faydalanacak olanlara başarılar dileriz.

Yazan:
İbrahim ELİBAL