Dalak Büyümesinin Nedenleri ve Tedavisi

Dalağın Yapısı
Normalden büyük dalağa; splenomegali, dalağın aşırı çalışmasına ise hipersplenizm denir. Dalak, erişkinde yaklaşık olarak 12-13 cm uzunlukta, 8-10 cm genişliğinde ve 4-5 cm kalınlığında ve 200 gr ağırlığındadır. Sol üst yan karın boşluğunda kaburganın hemen altında bulunur. İç tarafta mide, alt tarafta kalın barsak, üst tarafta diafram kası, arka tarafta böbrek ile komşudur. Dalakta kan elemanları depolandığı ve yıkıldığı için dalak kırmızı görünümlü, oldukça narin ve parçalanabilir bir kıvamdadır. Bu yönüyle kazalarda sıklıkla yaralanmaktadır.

Dolaşım sitemindeki en büyük lenfoid organ olan dalak ,bağ dokusundan bir kapsülle çevrilidir. Dalak pulpası beyaz pulpa ve kırmızı pulpa olarak ikiye ayrılır. Dalağın, lenfosit,eritrosit ve diğer kan hücrelerinin yapımı,yaşlanan veya zarar görmüş eritrositlerin parçalanması ,süzgeç işlevi, İmmün sistemle ilgili görevleri vardır. Normal de orta koltuk çizgisi üzerinde 9. ve 11.kaburgalar arasında perküsyonla sınırları belirlenebilir ancak büyümesi halinde bu sınırlar aşilır ve daha aşğılarda kaburgaların altında ele gelebilir .

Dalak Büyümesinin Nedenleri

İnfeksiyon: Tifo ve diğer bakteriel enfeksiyonlar, infektif endokardit, milier tberküloz, AIDS,Citomegalovirüs enfeksiyonu, EMN,hepatit gibi iltihabi hastalıklar ve sıtma, buruselloz, dalak tüberkülozu, kistik hastalık gibi kronik enfeksiyonlar …

Kollajen doku hastalıkları: Sistemik Lupus Eritamotozis, Romatoid artrit, Sarkoidoz.vs.
Kan ve lenf sistemi hastalıkları: Kronik miyelositik lösemi,akut ve kronik lenfositik lösemi, Hodgking Hastalığı, Non Hodgking hastalığı,a polisitemia vera,esansiyel tronbositoz, histiositozlar, bazı anemiler vs. Portal hipertansiyon: Karaciğer kan akımında bir staz olduğunda karın bölgesindeki ve yemek borusundaki damarlarda ve dalakta büyümeler olur ve daha çok siroz hastalarında görülür.

Bulguları:
Splenomegalili hastalarda  dalağın iş yapma kapasitesi arttığı için sıklıkla anemi ve anemi bulguları, karın ağrısı vardır.Enfeksiyona bağlı ise enfeksiyon bulgusu olan ateş yüksektir. Kan kanserine bağlı ise, halsizlik yorgunluk, immün yetersizlik vs. olabilir. Tanı da muayene ve ultrason çok değerlidir.

Dalak Büyümesinde Tedavi

Trombositopenik purpura, hypersplenizm, dalak primer tümörleri, kistik hastalıkları, dalak yaralanmaları vs.de splenektomi(dalağın ameliyatla alınması) uygundur. Gaucher hastalığı, Cooley hastalığı ve orak hücreli anemide de alınabilir.
Splenektomi sonrası kan elamanların da artış olmaktadır bu sebeple kan pıhtısı hastalığına karşı önlemler alınır. Özellikle Pnömokok denen mikroplara karşı direnç azaldığı için aşı da yapılmaktadır.

Dr. Muharrem YILMAZ

Sitemiz deki gelen sağlık bilgilendirmeleri, ön bilgi edinmek amaçlıdır. Benzer sorunlarla karşılaştığınızda lütfen bir sağlık kuruluşuna veya hekime danışınız…

Destek Eğitimi Facebook Sayfası