19 MAYIS DOSYASI

TÜRK ULUSAL KURTULUŞ HAREKETİNİN BAŞLANGICI
DR. MEHMET ATAY (*)
“Türk’ün onuru ve gururu ve yeteneği çok yüksek ve büyüktür.  Böyle bir Ulus tutsak yaşamaktansa yok olsun, daha iyi.
Bu nedenle ya bağımsızlık, ya ölüm.”
“Mustafa Kemal : Nutuk”

Gazi Mustafa Kemal (Atatürk) 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ne yapmaya gelmişti ?
Görünürde Gazi, Üçüncü Ordu’ya müfettiş olarak atanmış pek büyük yetkilerle donatılmıştı. Mustafa Kemal’i, Padişah VI.Mehmet, Anadolu’da asayişi sağlamakla görevlendirmiştir.
İtilaf devletlerinin işgaline karşı kafalardaki mayalaşma, tehlikeli boyutlara varmıştır. Sultan’ın elçisi olan Gazi, ünlü Söylev’inde sonradan yazacağı gibi, kafasında gerçekte bir “Millî Sır” taşımaktadır. İtilaf devletlerince hasım ögelerin kaynaşmasını sınırlayıp önlemek için, Anadolu’ya ayak basmış değildir. Aksine, belli etmekte gecikmeyeceği amacı, yenilgi sonucu morali derinden derine sarsılmış bulunan Ordu’ya güvenini yeniden kazandırmaktır.
Gazi’nin hedefi Anadolu Türk topraklarındaki bütün direniş hareketlerini, tek bir otorite altında toplamayı denemektir.
Savaşılması, yenilmesi gereken düşman, sadece yabancı işgalci kuvvetler değildir. Bu hususla ilgili olarak Gazi Mustafa Kemal’in kaleminden şunlar anlatılacaktır: “Her ne pahasına olursa olsun, Osmanlı Hükümetine karşı, Sultana karşı, halifeye karşı ayaklanmak ve ordu ile bütün Milleti başkaldırıya götürmek gerekiyordu.”
Gazi 19 Mayıs 1919 tarihinde yukarıdaki sözlerinden ilerici, devrimci ve laik bir Cumhuriyet kurmayı düşlediğini anlatır gibidir. “Millî Mücadele, başta Yurdu yabancı işgalinden kurtarma amacıyla, geliştiği ve başarılar kazandığı ölçüde, millî egemenliğe dayanan bir yönetimin bütün ilke ve güçlerini gitgide seferber etmesi doğaldı.”
Gazi Mustafa Kemal, Anadolu’ya gelir gelmez, derhal usta bir manevracı olarak, kimi askeri şeflerin desteğini aramaya girişti.